Hội thảo là một các hoạt động nằm trong Chương trình “Nâng cao nhận thức về tự kỉ ở trẻ em Việt Nam” (Chương trình "Chong chóng sắc màu") được ký kết thỏa thuận giữa Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) và Công ty Cổ phần vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) với tổng kinh phí 10 tỷ đồng do Công ty PNJ tài trợ thực hiện từ 2018 tới nay. Mục tiêu cốt lõi của Dự án là nâng cao nhận thức của cộng đồng về tự kỉ và giúp trẻ em tự kỉ nhanh chóng hòa nhập xã hội và phát triển tốt hơn khi có sự thấu hiểu của cộng đồng.

Theo bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Giám đốc Quỹ BTTE Việt Nam, người trực tiếp đồng hành cùng dự án này từ khởi điểm, có quá nhiều khó khăn cho ban điều phối dự án, những người làm công tác nghiên cứu vì trước giờ chúng ta còn thiếu những chương trình mang tính qui mô và có tính chuyên môn cao dành cho nhóm đối tượng này. Nhận thức của cộng đồng, gia đình, nhà trường đối với các trẻ em tự kỉ vẫn chưa đúng, chưa đầy đủ, thiếu cơ sở khoa học. Mặc dù có nhiều nguồn thông tin chính thức và không chính thức về tự kỉ ở trẻ em nhưng thực tế, chưa có tài liệu chuẩn mực của quốc gia về trẻ tự kỉ, dẫn đến thực trạng khó khăn trong công tác hỗ trợ, chăm sóc, giúp các em hòa nhập cộng đồng. Trong khi đó, tự kỉ ở trẻ em Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng nhanh chóng, càng phức tạp hơn trong cuộc sống hiện đại. Việc chính thức giới thiệu tài liệu nhằm đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề trẻ em tự kỉ, tuyên truyền, phổ biến kiến thức về hỗ trợ trẻ em tự kỉ cho cha mẹ, người chăm sóc nuôi dưỡng trẻ em tự kỉ, người làm công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em và cộng đồng; đồng thời góp phần xây dựng, thực hiện chính sách, biện pháp hỗ trợ can thiệp cho trẻ em tự kỉ theo luật định.

Theo chia sẻ của nhóm tác giả biên soạn tài liệu, sau quá trình hơn 10 năm nghiên cứu và làm việc trực tiếp với trẻ có rối loạn phổ tự kỉ, các nhà nghiên cứu nhận thấy vấn đề hành vi của trẻ là điều khiến nhiều cha mẹ cảm thấy bối rối, áp lực. Trẻ có rối loạn phổ tự kỉ có nhiều hành vi không phù hợp gây cản trở cho trẻ trong việc tham gia các hoạt động học tập và vui chơi.

Cuốn tài liệu nhằm cung cấp thêm kiến thức và kỹ năng để cha mẹ có thể thực hành hỗ trợ cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ tại gia đình. Đây là cuốn tài liệu gồm những kiến thức cơ bản, dễ hiểu nhất về hành vi, hành vi không phù hợp và cách hỗ trợ hành vi tích cực cho trẻ có rối loạn phổ tự kỉ. Điều quan trọng là cuốn sách cung cấp các chiến lược thực tế, hiệu quả và phù hợp với bối cảnh văn hóa Việt Nam để giúp cha mẹ hỗ trợ trẻ khi trẻ có hành vi không phù hợp. Những kiến thức này được cung cấp dưới dạng các tình huống thực tế mà nhóm chuyên gia đã hỗ trợ thành công, mang tính cầm tay chỉ việc nên khả thi để cha mẹ thực hành hàng ngày. Đặc biệt, nhiều kiến thức và kỹ năng được hỗ trợ hành vi được minh họa bằng hình ảnh nên rất dễ hiểu đối với cha mẹ và người chăm sóc trẻ.

Ngoài ra, tài liệu này cũng hữu ích cho giáo viên và những người quan tâm khác. Cuốn sách trình bày theo các phần và được sắp xếp theo một trình tự logic giúp cha mẹ hiểu đầy đủ về hành vi không phù hợp của con, chuẩn bị tâm lý bình tĩnh khi con có hành vi không phù hợp, quan sát trẻ để tìm được chức năng hành vi, từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp dựa trên chức năng của hành vi theo các chiến lược có bằng chứng khoa học.

Bà Phạm Thúy Dung, Giám đốc chi nhánh PNJ miền bắc cho biết, PNJ đã xây dựng, hun đúc cho mình một bản sắc văn hóa rất đặc thù: văn hóa Mái Nhà Chung, ở đó cán bộ và người lao động đã cùng nhau kiến tạo những dấu ấn nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng góp những giá trị cao đẹp cho cộng đồng và xã hội. Trong khi chúng ta đang nỗ lực dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em, thì đối với nhóm trẻ tự kỉ, các em rất thiệt thòi, gia đình các em rất khó khăn vì rối loạn phổ tự kỉ dù không còn là mới lạ nhưng chưa có sự thấu hiểu đầy đủ ở mọi góc độ. “Sự ra đời của bộ tài liệu có ý nghĩa và giá trị thiết thực, cung cấp các kiến thức và kỹ năng cơ bản về rối loạn phổ tự kỉ. Đồng thời, giới thiệu cách nhận biết các dấu hiệu, phương pháp can thiệp và xây dựng, thực hiện chương trình can thiệp cho trẻ tự kỉ. Bộ tài liệu giúp các phụ huynh có cách nhìn thống nhất, hiểu đúng về trẻ tự kỉ, từ đó định hướng cách hỗ trợ tốt nhất cho trẻ rối loạn phổ tự kỉ”, theo bà Dung.

Trong những bước đi kế tiếp, với sự chủ trì của Quỹ BTTE Việt Nam, Dự án "Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em Việt Nam" sẽ tập trung đào tạo cho 200 cán bộ nòng cốt về tuyên truyền và hỗ trợ trẻ em tự kỉ; 10.000 cha, mẹ, người chăm sóc nuôi dưỡng trẻ em tự kỉ, người làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em và cộng đồng được phổ biến kiến thức về tự kỉ; 10.000 giáo viên, cán bộ dự án, cán bộ làm công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em được tiếp cận với các kiến thức được chuẩn hóa về trẻ em tự kỉ tại ở Việt Nam. Quá trình thực thi sẽ được kết hợp cùng các hoạt động truyền thông của PNJ để tạo hiệu ứng lan tỏa, không chỉ nâng cao nhận thức, hiểu đúng về rối loạn phổ tự kỉ, mà còn kêu gọi sự chung tay của cộng đồng để lợi ích từ chương trình có thể đến với nhiều gia đình, nhiều trẻ tự kỉ hơn nữa.

Thời gian gần nhất, nhóm biên soạn tài liệu sẽ cố gắng để phát hành thêm tài liệu hình ảnh thứ tư trong bộ tài liệu "Hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ em tự kỉ tại Việt Nam". Đồng thời, sẽ lên kế hoạch phát hành các bản sách điện tử để lan tỏa nội dung của những ấn phẩm này đến đông đảo cha mẹ, cộng đồng có trẻ em rối loạn phổ tự kỉ cũng như xã hội nói chung.

Đăng Doanh