Sinh ra và lớn lên trên quê hương Mỹ Tho, Tiền Giang, sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông loại giỏi, ông mang đến cho gia đình niềm vinh dự và tự hào khi thi đỗ vào trường Đại học Y Dược TPHCM. Đây chính là dấu ấn bản lề mở ra con đường chữa bệnh cứu người của ông. Sau 6 năm tích cực học tập, nghiên cứu, ông tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa Nhi loại giỏi và với tấm bằng này, việc tìm kiếm việc làm ở thành phố mang tên Bác không là chuyện khó. Tuy nhiên, ông luôn mong muốn sau khi ra trường sẽ trở về cống hiến xây dựng quê hương nên đã tình nguyện về công tác tại Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang. Thời gian đầu công tác, ông đã không quản ngại khó khăn khi hăng hái tham gia phong trào phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là bệnh sốt xuất huyết. Những trải nghiệm thực tế qua công việc cũng là nguồn tư liệu quý để ông viết và bảo vệ thành ông luận án tiến sĩ y khoa về đề tài “Các yếu tố liên quan đến sốc sốt xuất huyết Dengue kéo dài ở trẻ em”, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị sốt xuất huyết, hạ thấp tỷ lệ tử vong do sốt xuất huyết ở Tiền Giang nói riêng và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Không chỉ là một bác sỹ giỏi, ông còn là một nhà nhà quản lý giỏi. Trên cương vị là Hiệu trưởng trường Cao đẳng Y tế Tiền Giang từ năm 2006-2014 và Phó Giám đốc Sở Y tế, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, PGS.TS Tạ Văn Trầm luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác điều hành chung, phối hợp thực hiện tốt các phong trào thi đua, quy chế dân chủ, quy tắc ứng xử, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nhờ đó, các đơn vị do ông lãnh đạo đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Là một nhà giáo, giảng viên của Trường Cao đẳng Y tế, giảng viên kiêm nhiệm của các trường Đại học Y Dược Cần Thơ, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Y Dược Huế, Đại học Nguyễn Tất Thành; là Phó Chủ nhiệm Bộ môn Nhi, Phó trưởng khoa Y Dược - Trường Đại học Trà Vinh, ông luôn kết hợp tốt giữa giảng dạy lý thuyết và thực hành, tận tình hướng dẫn sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh làm đề tài, luận văn, luận án đạt kết quả cao. PGS.TS Tạ Văn Trầm đã và đang hướng dẫn 29 học viên cao học, trong đó 27 học viên bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ  y học,  hướng dẫn 04 nghiên cứu sinh y khoa, trong đó 02 đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Y học và 01 chuẩn bị Bảo vệ Luận án Tiến sĩ cấp Bộ môn, 01 chuẩn bị Bảo vệ Luận án Tiến sĩ cấp trường.

PGS.TS Tạ Văn Trầm cũng là tấm gương về say mê nghiên cứu khoa học và học tập nâng cao trình độ. Trong suốt nhiều năm, ông cùng các đồng nghiệp đã thực hiện thành công 140 đề tài, chủ nhiệm 04 đề tài cấp tỉnh, 52 đề tài cấp cơ sở, tham gia 01 đề tài cấp nhà nước, 01 đề tài cấp tỉnh, có 14 công trình khoa học được đăng trong các Tạp chí Y học nước ngoài và 224 công trình đăng trong các Tạp chí Y học trong nước; đạt 03 Bằng Lao động Sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt, tham gia báo cáo các công trình khoa học và chủ tọa các hội nghị khoa học kỹ thuật y học cấp toàn quốc, cấp khu vực, trong tỉnh và tham gia các hội nghị khoa học kỹ thuật y học quốc tế.  Các đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ, sáng kiến cải tiến cấp tỉnh được nghiệm thu xếp loại xuất sắc, đưa vào ứng dụng, mang lại hiệu quả trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho nhân dân.       Tôn vinh những cống hiến cho khoa học của PGS.TS Tạ Văn Trầm, vào tháng 9/2019 vừa qua, ông đã được Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam vinh danh là một trong những nhà trí thức khoa học – công nghệ tiêu biểu năm 2019.

Không chỉ tích cực trong các hoạt động chuyên môn, quản lý và nghiên cứu khoa học, PGS.TS Tạ Văn Trầm còn là một nhà hoạt động xã hội tiêu biểu hết lòng vì cộng đồng và các đối tượng cơ nhỡ trong xã hội. Dù ở cương vị nào, ông cũng tích cực vận động cán bộ viên chức tham gia đóng góp vào các hoạt động xã hội - từ thiện. Riêng cá nhân ông, liên tục trong nhiều năm, ông đã  đóng góp với kinh phí không nhỏ vào Quỹ Khuyến học của tỉnh Tiền Giang cùng các quỹ khác nhằm trợ giúp cho các em học sinh, sinh viên nghèo hiếu học trong tỉnh; đóng góp thường xuyên cho Bếp ăn Từ thiện của Hội Từ thiện Thành phố Mỹ Tho,Quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo, trẻ mồ côi, người khuyết tật… để chăm lo cho người nghèo, trẻ mồ côi… và luôn tích cực tham gia nhiều hoạt động nhân đạo - từ thiện khác.