Hỏi - Đáp về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ lao động
(LĐXH) - Để giúp quý độc giả tìm hiểu thêm những thông tin cơ bản về các quy định của Nhà nước về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ lao động, Tạp chí Lao động và Xã hội phối hợp với Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Hà Nội thông tin, giải đáp những thắc mắc của độc giả liên quan đến lĩnh vực này.
Hỏi: Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong hợp đồng lao động là gì ?
Đỗ Hùng Cường
(Thạch Thất, Hà Nội)
Trả lời:
Ngày nay, quan hệ lao động trong tất cả các lĩnh vực đều phải được ký kết hợp đồng lao động. Quan hệ lao động là quan hệ xã hội phát sinh trong việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động và người sử dụng lao động.
Theo khoản 2 điều 3, Luật Lao động 2012, Người sử dụng lao động là doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động; nếu là cá nhân thì phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Việc ký kết hợp đồng để đảm bảo quyền lợi tối đa và nghĩa vụ của người sử dụng lao động và người lao động. Trong trường xảy ra tranh chấp về quyền và nghĩa vụ giữa các bên, hợp đồng lao động được xem như là một căn cứ để chứng minh. Việc một hoặc trong hai bên không tuân theo những quy định trong hợp đồng thì sẽ bị xem là vi phạm hợp đồng.
Việc người sử dụng lao động có thể căn cứ vào hợp đồng để xử lý trong trường hợp người lao động vi phạm hợp đồng, bênh cạnh đấy có thể dựa vào những quy định của pháp luật.
Theo Điều 6, Luật Lao động. qui đinh quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động
1.Người sử dụng lao động có các quyền sau đây:
a) Tuyển dụng, bố trí, điều hành lao động theo nhu cầu sản xuất, kinh doanh; khen thưởng và xử lý vi phạm kỷ luật lao động;
b) Thành lập, gia nhập, hoạt động trong tổ chức nghề nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật;
c) Yêu cầu tập thể lao động đối thoại, thương lượng, ký kết thoả ước lao động tập thể; tham gia giải quyết tranh chấp lao động, đình công; trao đổi với công đoàn về các vấn đề trong quan hệ lao động, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người lao động;
d) Đóng cửa tạm thời nơi làm việc.
Người sử dụng lao động có các nghĩa vụ sau đây:
a) Thực hiện hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể và thoả thuận khác với người lao động, tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động;
b) Thiết lập cơ chế và thực hiện đối thoại với tập thể lao động tại doanh nghiệp và thực hiện nghiêm chỉnh quy chế dân chủ ở cơ sở;
c) Lập sổ quản lý lao động, sổ lương và xuất trình khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu;
d) Khai trình việc sử dụng lao động trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bắt đầu hoạt động và định kỳ báo cáo tình hình thay đổi về lao động trong quá trình hoạt động với cơ quan quản lý nhà nước về lao động ở địa phương;
đ) Thực hiện các quy định khác của pháp luật về lao động, pháp luật về bảo hiểm xã hội và pháp luật về bảo hiểm y tế.
Như vậy, người sử dụng lao động hay người lao động đều phải thực hiện đúng và đủ những quyền và nghĩa vụ đã quy định trong hợp đồng và theo quy định của Luật Lao động hiện hành.
Hỏi: Nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật là gì ?
Nguyễn Mạnh Hùng
(Đan Phượng, Hà Nội)
Trả lời:
Trong nhiều trường hợp vì chạy theo lợi ích trước mắt mà người sủ dụng lao động đã đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, gây ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của người lao động. Trong những trường hợp đó, người sử dụng lao động phải thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 42 Bộ luật lao động năm 2012, cụ thể:
- Người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết và phải trả tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong những ngày người lao động không được làm việc cộng với ít nhất 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.
- Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật Lao động năm 2012.
- Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.
- Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này, hai bên thương lượng để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.
- Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.
Trong đó điều 48, Bộ luật Lao động năm 2012 quy định:
- Khi hợp đồng lao động chấm dứt theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9 và 10 Điều 36 của Bộ luật này thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương.
- Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc.
- Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc là tiền lương bình quân theo hợp đồng lao động của 06 tháng liền kề trước khi người lao động thôi việc.
PV
In bài viết này
