Phát biểu, giải trình thêm những vấn đề các Đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh: Thời gian qua, công tác an sinh xã hội (ASXH) có nhiều chuyển biến tích cực, đã huy động được sự vào cuộc của mọi tầng lớp nhân dân với tinh thần tương thân tương ái và được đánh giá là một điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội của nước ta.

Trước hết, các chính sách ưu đãi của nhà nước với hơn 9 triệu người có công và thân nhân người có công đã được thực hiện đúng đủ, kịp thời. Công tác bia mộ, tìm kiếm liệt sĩ, quy tập liệt sĩ, xác định danh tính liệt sĩ đã được triển khai với tinh thần, trách nhiệm rất cao. Việc giải quyết hồ sơ tồn đọng, xác nhận liệt sĩ, thương binh, người hưởng chế độ chính sách như thương binh theo tinh thần chỉ đạo của Thường vụ Quốc hội, chỉ thị 14 của Trung ương cũng như chỉ đạo của Chính phủ thời gian qua thực hiện quyết liệt, đảm bảo đúng tiêu chuẩn, công khai, minh bạch.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, đến nay cả nước đã giải quyết xấp xỉ 6 nghìn hồ sơ tồn đọng, trong đó xác nhận liệt sĩ 1,6 nghìn trường hợp; thương binh và hưởng như thương binh trên 3 nghìn trường hợp. Kết luận 2 nghìn trường hợp không đủ điều kiện. Việc xác nhận liệt sĩ đa phần thời kỳ chống Pháp- Người hi sinh lâu năm nhất là cụ Đặng Văn Tiết (Long An) nằm trong nghĩa trang liệt sĩ 75 năm.

“Thực hiện Nghị quyết 49 của Quốc hội và Nghị quyết 63 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định phân bổ 8,1 nghìn tỷ để các địa phương triển khai xây dựng, sửa chữa, xây mới nhà ở cho người có công. Phấn đấu năm 2018 hoàn thành 313 nghìn ngôi nhà người có công với cách mạng. Vừa qua, quá trình kiểm tra tại 4 tỉnh cho thấy quý I, số tiền này các địa phương mới giải ngân được khoảng 10%. Chúng tôi đề nghị các đoàn đại biểu Quốc hội và nhân dân, cử tri cả nước cũng như MTTQVN phối hợp cùng để giám sát việc tổ chức này để làm sao trong 2018, hơn 8 nghìn tỷ này giải ngân và đảm bảo hoàn thành được căn bản nhà ở người có công theo chương trình hỗ trợ này” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Về các chính sách xã hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Hiện nay chúng ta đang quan tâm, và giải quyết căn bản, tạo điều kiện tối đa cho trên 3 triệu người có hoàn cảnh khó khăn và các đối tượng bảo trợ xã hội; 1,6 triệu người cao tuổi và chính sách đối với đồng bào DTTS, cơ bản được triển khai kịp thời và đầy đủ.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, trong hai trụ cột chính trong ASXH là BHYT và BHXH, đã có 13,9 triệu người tham gia BHXH; 86% người dân tham gia BHYT.

Về Chương trình giảm nghèo bền vững và 21 chương trình mục tiêu đều thiết kế tập trung cho vùng sâu, vùng xa, khu vực khó khăn, đồng bào DTTS, chương trình nông thôn mới đầu tư gấp 4 lần cho khu vực miền núi so với khu vực bình quân chung. Tập trung đầu tư chuyển sang hướng đầu tư có điều kiện, hạn chế tối đa về cấp không, tập trung vào lõi nghèo. Đó là vùng thuộc các huyện 30a và 2,139 xã thuộc 135;  3,973 thôn bản đặc biệt khó khăn, cũng như 291 xã bãi ngang.

Bộ trưởng khẳng định: “Năm 2017 và những tháng đầu năm 2018, cả nước vượt qua nhiều khó khăn, thiên tai địch họa, lũ quét... Nhìn vào dịp tết, đi thăm, chứng kiến bão, lũ quét ở vùng Sơn La, Hà Tĩnh, rồi một số tỉnh ở vùng Bắc Trung Bộ với sự quyết liệt chỉ đạo của Đảng, Nhà nước- nhất là trong dịp Tết, chúng ta đã xuất tới 19 nghìn tấn gạo… chăm lo cho đồng bào ăn tết, không để ai rơi vào cảnh màn trời chiếu đất, và  đây thể hiện sự tương thân, tương ái cao độ của nhân dân chúng ta đối với vùng thiên tai bão lũ. Bằng sự nỗ lực đó, ngành LĐ-TB&XH đã hoàn thành 3 chỉ tiêu rất quan trọng trong lĩnh vực an sinh xã hội, lao động, việc làm. Cụ thể là tỷ lệ hộ nghèo cả nước giảm 1,53 %, vượt chỉ tiêu giao tối đa là giảm 1,5%; tỷ lệ hộ nghèo đến nay còn 6,7%, cận nghèo còn 5,33%; các huyện 30a giảm trên 4%; đã có 8 huyện thoát nghèo theo chương trình 30a”.

Về lĩnh vực lao động, và năng suất lao động mà các đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, ở góc độ quản lý lao động, chuyển dịch lao động đã có nhiều tiến bộ. Tính đến hết tháng 4/2018, lao động khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản giảm còn 38,6%. Số lao động làm công ăn lương có quan hệ lao động tăng dần. Tỷ lệ lao động trong độ tuổi tham gia lực lượng lao động duy trì ở mức cao là 76%.

 Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, tính bền vững của việc làm không cao kể cả về thu nhập, môi trường lao động, các chính sách an sinh xã hội. Thị trường lao động chưa hình thành đồng bộ theo cơ chế thị trường, lao động phổ thông chiếm tỷ lệ cao, thiếu 2 nguồn nhân lực quan trọng (nhân lực quản lý, nhân lực chất lượng cao). Việc làm cho thanh niên, sinh viên ra trường còn khó khăn. Tỷ lệ thất nghiệp cao, bình quân trên 200.000 sinh viên ra trường thất nghiệp. Riêng năm 2017, tỷ lệ thanh niên thất nghiệp là 7,51%, tăng so với 2016.

Đặc biệt, năng suất lao động có chuyển biến nhưng vẫn còn thấp. Năng suất lao động toàn nền kinh tế đạt 93,2 triệu đồng/lao động. Nếu tính theo giá hiện hành, năng suất lao động tăng 6,6%, thuộc nhóm nước có tốc độ cao. Nhưng bình quân 10 năm chỉ tăng 4,4%.

Bộ trưởng cho rằng, qua trao đổi, thấy rằng, NSLĐ cần phải tính toán lại một cách cụ thể, sát thực hơn. Chúng ta chưa đánh giá chính xác thu nhập không chính thức. Nếu làm được điều này, đánh giá lại, chúng tôi tin rằng NSLĐ Việt Nam không phải như thế này.

Về giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng thông tin: Năm 2018, giáo dục nghề nghiệp được chọn là khâu đột phá của ngành để tạo ra việc làm ổn định và bền vững. Đến nay, sau khi rà soát, sắp xếp lại, cả nước đã giảm được 252 trung tâm cấp huyện, 35 trường cao đẳng công lập hoạt động không hiệu quả. Sắp tới sẽ giảm tiếp nhiều trường, cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoạt động không hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6.

Bộ LĐTBXH sẽ tiếp tục chuyển hẳn sang đào tạo lao động theo địa chỉ, đặt hàng với đơn vị giáo dục trên cơ sở dự báo cung cầu thị trường. Riêng quý I/2018, ngành LĐ-TB&XH đã thí điểm tại 10 trường, ký kết với 15 tập đoàn trong nước và quốc tế để đào tạo theo địa chỉ cho 150.000 người trong 3 năm (2018-2020).

"Nếu tính riêng Trường Cao đẳng nghề Dung Quất trong 22 năm qua chỉ đào tạo được 18.000 công nhân kỹ thuật và người lao động. Trong khi 3 năm tới, đã xác định đào tạo theo địa chỉ là 15.800 trường hợp. Đây là chủ trương chuyển hẳn từ đào tạo không theo dự báo, không theo nhu cầu, chuyển sang đào tạo theo đặt hàng, theo nhu cầu và có dự báo" – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Về phương hướng thời gian tới, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Bộ LĐTBXH sẽ sớm cụ thể hóa Nghị quyết 27-NQ/TW của Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp để thúc đẩy năng suất lao động. Đồng thời, cụ thể hóa Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH nhằm thúc đẩy an sinh xã hội.

Trong quý 3/2018, Bộ sẽ trình Chính phủ 3 đề án nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động, tập trung đổi mới, năng cao chất lượng giao dục nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.